T.S. Eliot’ı bir pop kültür fenomeni yapan kediler

Gelenek ve inancı şiirin merkezine koyan Nobel Ödüllü şair, oyun yazarı, eleştirmen, yayıncı T.S. Eliot’un hayatının son günlerinde bir parça eğlenmek için yazdığı ve tüm zamanların en sevilen müzikallerinden biri olan “Cats”e ilham veren kitabı “İhtiyar Farenin Kediler Kılavuzu”, büyük şairin biyografisiyle eşzamanlı olarak çıktı.

Mona Lisa’dan Venüs’e sanat âleminin en tatlı kedileri

İhtiyar Farenin Kediler Kılavuzu

Eliot günleri

İşte gelenek ve inancı şiirin merkezine koyan ve zaten bunlar olmasa başta şiir, hiçbir sanatın mümkün olamayacağını söyleyen Eliot’un hayatının kısa bir özeti: 1888’de Amerika’da doğdu, 1914’te İngiltere’ye yerleşti. 1917’de “The Love Song of J. Alfred Prufrock”ı yazarak ortalığı tam anlamıyla birbirine kattı… Ardından “The Waste Land”, “Ash Wednesday” ve “Four Quartets” gibi başyapıtları geldi. Bir yandan da manzum tiyatro oyunları yazıyordu. 1948’de Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazandı. Son eseri, biraz da eğlenmek için kaleme aldığı tatlı mı tatlı, eğlenceli mi eğlenceli “İhtiyar Farenin Kedi Kılavuzu” oldu.

İşin garibi ne biliyor musunuz; iflah olmaz bir kedisever olduğunu bildiğimiz Eliot tam da bu son kitap sayesinde, üstelik ölümünden sonra bir pop kültür starı oldu. Çünkü kitap, 1980’lerde Andrew Lloyd Weber’in besteleriyle meşhur “Cats” müzikaline dönüştü. Seyirci sahnede insan boyutlu dev kedilerin şarkı söyleyip dans etmesine öyle bayıldı ki müzikal hâlâ sahneleniyor. (Muhtemelen Eliot’un kemikeri sızlıyor ama yapacak bir şey yok, pop kültür makinesi eğer birini öğütmeye niyetlenmişse buna kimse, o kişinin kendi bile itiraz edemez.)

Çalkantılı özel hayatıyla başrollerini Willem Dafoe ile Miranda Richardson’ın oynadığı sinema filmi “Viv ile Tom”a da ilham veren Eliot, Can Yücel ve Cevat Çapan gibi birkaç ısrarlı çevirmenin işleri haricinde ne yazık ki Türkçede hakkıyla okunabilmiş, yayınlanmış bir yazar sayılmaz. O yüzden İthaki Yayınları etiketiyle çıkan biyografisini heyecan verici buldum. (Bir Şairin Yaşamöyküsü, John Worthen, İthaki Yayınları)

Daha da güzeli, Yapı Kredi Yayınları’nın “İhtiyar Farenin Kediler Kılavuzu”nu basması oldu. Bu minnoş kitap, başta Sihirbaz Bay Mistofeles olmak üzere sürüyle eksantrik kediyi tanımak, ayrıca hem kedileri hem de onlar vesilesiyle insanları anlamak için iyi bir fırsat. (İhtiyar Farenin Kediler Kılavuzu, T.S. Eliot, Yapı Kredi Yayınları)

Ama bir de şu var: Eliot’un o muhteşem “Şiir Üzerine Düşünceler”ini yeniden basacak bir yayıncıdan da haber alsak şahane olmaz mıydı?

Gülenay Börekçi