Grafik Kanon: Harikulâde bir ziyafet sofrası

Publisher’s Weekly, 500 sayfalık Grafik Kanon için “yılın çizgi edebiyat olayı!” demiş. Ve hakikaten doğruyu söylemiş. Bu kitap, uzun zamandır gördüğüm en mükellef ziyafet sofralarından biri. Bu sofrada büyük edebiyat yapıtlarının mini birer çizgi romana dönüşmüş biçimleri var. Gılgamış Destanı, Tehlikeli İlişkiler ve daha neler neler… Mevlana’dan 7 Öğüt, Mayaların kutsal kitabı Popol Vuh hatta Tibet Ölüler Kitabı… Hepsi içine girdikten sonra zevkle kaybolabileceğiniz kadar şahane… Yani her zevke, her tercihe uygun bir kitap ve çizgi roman mevcut. Şahsen beni en mutlu eden şeyse, Aphra Behn’in “Bağışla Günahlarımızı, Affet Bizi” adlı müthiş şiirine rastlamak oldu. Elbette gene bir mini çizgi roman olarak.

Aphre Behn kimdir diye soranlar için, 17. yüzyılda yaşamış İngiliz şair, yazar ve maceracı. Yeniden keşfedilmek için 21. yüzyılı beklemesi gerekti.

Grafik Kanon: Harikulâde bir ziyafet sofrası

“Tanrım, kitapları seviyorum. Okumayı, yazmayı, düzeltmeyi, eleştirmeyi, yayınlamayı, tasarlamayı, toplamayı, keşfetmeyi, satın almayı, hediye etmeyi, bir yardım kurumuna bağışlamayı, incelemeyi, okşamayı, koklamayı… Rüyalarım genellikle kütüphanelerde ve kitapçılarda geçiyor. Trabzanları kitaplardan oluşan kıvrımlı bir merdivende, Poe’nun öykülerinden fırlamış gibi görünen karanlık bir malikanenin tıka basa kitap dolu bodrumunda… Oturduğum evin her yanını kitap yığınları kaplamış durumda. Önden arkaya, zeminden tavana her yerde içi kitap dolu kutuları var. Zihnimde hep yeni kitaplara dair fikirler dolanıyor… Daha doğrusu sadece kitaplara değil aynı zamanda dergilere, gazetelere, çizgi romanlara, belgelere, kağıda basılmış yahut dijital olarak yayınlanmış her şeye dair.”

Bu sözler Grafik Kanon’un yaratıcısı, fikir babası Russ Kick’e ait. Grafik Kanon da bir bakıma, uzun zamandır gördüğüm en mükellef ziyafet sofrası. Bu sofrada hem harikulade çizimler, hem de büyük edebiyat yapıtları var. Gılgamış Destanı, Tehlikeli İlişkiler ve daha neler neler…

Bizde daha birinci cildi çıktı. İkinci ve üçüncü ciltler de çevrilip yayınlandığında 190 edebiyat yapıtının 130 çizer tarafından yorumlanmış hali elimizde olacak. Üstelik bunların hepsi bildiğiniz romanlar, öyküler değil; aralarında adını duymadığınız, duyduysanız bile okumadığınız yapıtlar bulunuyor. Mesela Mary Wollstonecraft’dan Kadın Hakları için Bir Savunma yahut Benjamin Franklin’den Genç Bir Adama Sevgili Seçimi Konusunda Öğütler… (Bu sonuncuyu özellikle tavsiye ederim.)

Kitabı alıp almamakta henüz kararsız olanlara alırlarsa neyle karşılaşacaklarına dair küçük ama gerçekten küçücük bir özet vereceğim… Gılgamış Destanı, İlyada, Gareth Hinds’in suluboya çalışması Odysseia, Aeneis, Beowulf ve 1001 Gece Masalları, Seymour Chwast’ın kaleminden İlahi Komedya ve Canterbury Masalları, Medea… Gulliver’in Gezileri, Candide, Don Quijote. Shakespeare’den Kral Lear, Bir Yaz Gecesi Rüyası ve iki sone. Abelard ile Heloise’in aşk mektupları, Molly Crabapple’ın resimlediği Tehlikeli İlişkiler. Platon’un Şölen’i. Mayaların kutsal kitabı Popol Vuh. Mevlana’nın Yedi Öğüt’ü. Çin edebiyatının altın çağına ait üç şiir. Hatta Tibet Ölüler Kitabı… Bire bir uyarlamalar da var elbette ama kimilerinin mekanları değişmiş, kimilerinin geçtiği dönem. Bazılarında çizerlerin ve yazarların yorumları sayesinde her şey tepetaklak olmuş, bambaşka bir hal almış. Dolayısıyla “Eh, orjinalini biliyorum nasılsa, ayrıca bunu almama gerek yok” diyemezsiniz. Yani demeseniz iyi olur… Grafik Kanon’daki her şey hem bildiğiniz yapıtlar hem de tamamen yeni.

Russ Kick editörlüğündeki Grafik Kanon’un ikinci cildi Bronte Kardeşler’in romanlarından Oscar Wilde’ın Dorian Gray’in Portesi’ne, üçüncü cildiyse Joseph Conrad’ın Karanlığın Yüreği adlı romanından Hemingway’e ve David Foster Wallace’ın hâlâ dilimize çevrilemeyen Infinite Jest’ine kadar uzanıyor.

Özetle Grafik Kanon, her kütüphanede bulunması gereken bir koleksiyon.

Gülenay Börekçi

Kitaptan