Camilla Läckberg’den Polisiye Okulu 1: GENEL KURALLAR

Buz Prenses’in yazarı Camilla Läckberg’le röportaj yapmak için gittiğim Stockholm’de, onun aynı zamanda bir yaratıcı yazarlık hocası olduğunu öğrendim. Hatta Camilla yıllar önce bu sebeple İstanbul’a bile gelmiş. Şöyle ki; İsveç’teki bir yazarlık kursu öğrencilerini zaman zaman başka ülkelere de götürüyormuş. Farklı yerler görüp farklı insanlar tanısınlar, ufukları açılsın diye… Kursun öğretmenlerinden olan Camilla da bu şekilde bir hafta İstanbul’da kalmış.

Laf lafı açınca onun polisiye roman yazma derslerinin küçük bir özetini Egoist Okur’da yayınlamayı teklif ettim. O da hiç düşünmeden kabul etti. Böylece Egoist Okur’un birkaç gün sürecek mini Polisiye Okulu da başlamış oldu.

Polisiye roman denen zanaata genel bir bakışla başlayalım. Evet, polisiye yazarlığı gerçekten de bir zanaattır. Doğuştan sahip olmanız gereken özel yetenekler falan gerektirmez. Elbette temel bir yazma yeteneğiniz olmalı ama onun ötesinde polisiye roman yazmak doğru araçlar kullanarak ve çok çalışarak öğrenebileceğiniz zanaattan başka bir şey değildir.

O yüzden, eğer arzu ettiğiniz şey buysa; bir an önce oturup yazmaya başlamalısınız.

Olay örgüsü nasıl kurulur?

Önce “Polisiye roman nedir?” sorusuna cevap aramak daha doğru gibi geliyor bana. Polisiye roman konusunda yazılmamış ama çok önemli bazı kurallar olduğunu söyleyebilirim.

1. Dedektifin kullandığı bütün ipuçları okura da açık olmalı.

2. Katil okura hikayenin başlarında tanıtılmalı. Kkatil olarak değil elbette.)

3. İşlenen suç ciddi bir şey olmalı. Yan komşunun lalelerini çalan birinin işlediği cürüm kimseyi pek alakadar etmez.

4. Çözüm romanın sonunda “tak” diye okurun karşısına çıkmamalı, oraya aşama aşama gelinmeli.

5. Bir değil en az birkaç şüpheli olmalı ve finalde cinayetin onlardan biri tarafından işlendiği ortaya çıkmalı.

Elbette bu kuralların hepsine birden kesin surette uymanız gerektiğini söylemiyorum, içlerinde serbestçe hareket edebilir bazılarını kendinize uyarlayabilirsiniz. Öte yandan bu kuralların denenmiş ve gayet işe yarar şeyler olduğunu baştan kabul etmekte yarar var.

Kabul edilebilir bir başlangıç noktanız olması çok önemli, daha sonra buradan hareketle olay örgüsünü adım adım kurabilirsiniz. Deneyimli bir yazar masaya oturup kafasındaki hikayeyi doğrudan yazmaya başlayabilir ama bir çaylak, işini kolaylaştırmak için önce sinopsis, yani özet yazmalı.

İyi bir özette dört unsur mutlaka yer almalı: Katil, Sebep, Yöntem ve Fırsat Anları…

Yazar olarak, cinayeti kimin işlediğini, onu buna yönelten sebepleri, eylemi nerede, ne zaman, nasıl gerçekleştirdiğini, bunun için eline geçen fırsatları bilmek zorundasınız. Bunu biliyorsanız; özetinizi hızla yazmamanız için bir sebep kalmaz. Dolayısıyla önce zihninizde tüm olup bitenleri netleştirmelisiniz, böylece devamında ince işe girişebilir yani okura çeşitli tuzaklar kurmak konusunda ustalığınızı geliştirebilirsiniz.

1. Alıştırma

Dilediğiniz bir polisiye romanı alıp okuyun ve iki sayfalık özetini çıkarın. Daha önce okuduğunuz bir kitabı secçerseniz, daha iyi olur, böylece ilkinde dikkat etmediğiniz ayrıntıları yakalama fırsatı bulabilirsiniz. Özet için de size gereken tam olarak budur; ayrıntılar. Özet çıkarırken dört temel unsuru eklemeyi sakın unutmayın.

2. Alıştırma

Aşağıdaki verileri kullanarak üç farklı sinopsis yazın.

Katil: Katil orta yaşlı bir kadın. Hayattan zevk almayı biliyor.

Sebep: Para. Kocasının bir metresi var ve adam karısından boşanıp onunla evlenmek istiyor. Bu da kadının bütün bu zenginlikten, rahat hayattan bir anda vazgeçmesi gerekeceği anlamına geliyor.

Yöntem: Arsenik. Adamı yemeğine zehir katarak öldürüyor.

Fırsat Anları: Altı ay içinde yaşanacak an ve durumları belirleyecek olan sizsiniz.

3. Alıştırma

Farklı kişiler ve yöntemlerle farklı cinayet kurguları yaratın ve onları dört temel unsuru içiren kısa özetler haline getirin. Bunu bir oyun sayın ve hayal gücünüzü tamamen serbest bırakın.

Tavsiye listesi

Camilla’ya göre polisiye roman türünü temellerinden sarsan iki roman

1. Dennis Lehane’den Shutter Island (Zindan Adası)

2. Patrick Süskind’den das Perfume (Koku)

Polisiye roman yazma teknikleri üzerine daha ayrıntılı okumalar için kitaplar

1. Stephen King, On writing: A Memoir of the Craft (Yazmak Üzerine)

2. Isobel Lambot, How to Write Crime Novels

3. Sue Grafton, Writing Mysteries

4. Shannon O’Cork, How to Write Mysteries