Dünya çocukları, “Roald Amca”yı anıyor 

Casus, savaş pilotu, çikolata tarihçisi ve tıbbi buluşları olan bir mucit… Aynı zamanda çok büyük bir yazar. Yetişkinler için de erotizm, gerilim ve mizah dozu yüksek romanlar, film senaryoları yazdı. Mesela James Bond filmi “İnsan İki Kere Yaşar”ın senaryosu ona ait. Ama o, öncelikle çocukların tekinsiz, hınzır, kışkırtıcı ve acayip eğlenceli öyküler anlatan “Roald Amca”sı.

Yazar Emine Çaykara onun için şöyle diyor: “Onsuz olmaz. Elinize bir tane kitabını almışsanız bırakamazsınız. Muziptir; zeki, alaycı, yaratıcı, sürprizlidir… Bir savaş pilotunun uçağında geçen hikâyelerinde bile sizi bambaşka dünyalara götürür. Besteci Lizst’i mesela bir kedinin ruhunda yaşatacak ve sizi buna inandıracak kadar kusursuz bir anlatıcıdır. Küçüklere yazdıklarında büyükleri de yakalayan, kara mizahıyla güldüren ve en sıradan dünyaları bile sıra dışına çevirebilen bir ustadır. Hayat da zaten günlük tekrarlarla ne kadar sıradanlaşırsa sıradanlaşsın, yüzlerce eğlence, hüzün, ayrıntı kutusu barındırmaz mı? İşte Dahl sıradanlığı tersine çevirir, bir bakıma ‘Pencerelerinizi açıp neyi ıskaladığınızı görün ve eğlenin, o pencerelerden sahici olan ne varsa girer çünkü’ der.”

Benek Tozu ve Diğer Müthiş Sırlar

Bu yıl tüm dünyada Dahl’ın 100. doğum yılı kutlanıyor. Can Yayınları da buna “Benek Tozu ve Diğer Müthiş Sırlar” adlı kitapla katıldı. Bu oyuncaklı kitap, hem “Charlie’nin Çikolata Fabrikası”nın daha önce yayınlanmamış bir bölümünü içeriyor, hem de yazarın çok eğlenceli bir biyografisini sunuyor. Sanırım bir edebiyatçı tarafından çocuklar okusun diye yazılmış ilk otobiyografi bu. İçinde yazarın günlüklerinden notlar ve bizzat kaleme aldığı çikolatalı tarifler de var. Ve tabii neredeyse bütün kitaplarını resimlemiş olan Quentin Blake’in çizimleri…

Kitaptan öğrendiklerimizden biri şu: Dahl, eğer yazar olmasaymış, doktor, boksör, golfçü, biliminsanı, bitkibilimci ya da çerçeveci de olabilirmiş. Bu alanlarda doğuştan gelen ve dehaya benzeyen bir yeteneği varmış. Hatta galiba aslında hemen her şeye ilgisi varmış. 19. ve 20. yüzyıllara ait tablolarına, 18. yüzyıla ait İngiliz mobilyalarına, bahçıvanlığa, orkidelere, müziğe, şaraba, şans oyunlarına, iyi yemeklere çikolataya… Bu çikolata meselesi önemli. “Eğer ben okul müdürü olsaydım, tarih öğretmeninden kurtulup yerine çikolata öğretmeni getirirdim” demiş bir yazar o sonuçta.

Eh, “Charlie’nin Çikolata Fabrikası”nın yaratıcısına yakışacak bir söz. Ne dersiniz, Charlie aslında Roald Dahl olabilir mi?

Roald Dahl’a dair eğlenceli ayrıntılar, bazı büyük sırlar…

Çok uzun boyluydu; 1 metre 98 santimdi, yani neredeyse 2 metre.

İmlâsı berbattı, ama harika bir Scrabble oyuncusuydu.

18 yaşındayken, biri Londra Kraliyet Fotoğraf Topluluğu’ndan, diğeri Hollanda Fotoğraf Topluluğu’ndan olmak üzere, fotoğrafçı olarak iki ödül kazanmıştı.

Kedilerden hoşlanmazdı ama köpeklere, kuşlara ve keçilere bayılırdı. Evcil bir saksağanı vardı.

Bir zamanlar Hollywood’un ünlü oyuncusu Patricia Neal’la evliydi. Torunuysa süper model Sophie Dahl.

Çocuk kitapları yazmak isteyen gençlere tavsiyeler

“Çocuklara okur olmayı ve kitaplardan korkmak yerine, onlarla ilişki kurmayı öğretmek benim için bir tutku. Kitaplar göz korkutmamalı; eğlenceli, heyecanlı ve muhteşem olmalı. Bir okur olmayı öğrenmek müthiş bir kazançtır.”

“Sekiz yaşındayken harıl harıl günlük tutuyordum… O günlerde kendimi yalnız hissediyordum, biraz da hayalperesttim. Sonraki 5-6 yıl boyunca yazdıklarımın bazıları bugün bile kendi kendime sesli okumaya cesaret edemediğim düşüncelerdi. Yazmanın güzelliği budur. Aslında daha tuhaf ve korkunç şeyleri de yazabildiğinizi fark eder ve kendinizi daha iyi hissedersiniz.”

Bir çocuk kitabı yazarının işi, çocukların hayran olacağı kadar heyecanlı, akıcı ve harika kitaplar yazmaktır. Bunun için…

Renkli bir hayal gücünüz olmalı.

İyi yazabilmelisiniz. Yani demek istediğim, okurun zihninde canlanacak sahneler yaratabilmelisiniz.

Gayretli olmalısınız. Başka bir deyişle, işinize dört elle sarılmalı ve asla pes etmemelisiniz.

Mükemmeliyetçi olmalısınız. Yani tekrar tekrar yazıp, elinizden gelenin en iyisini yapana kadar tatmin olmamalısınız.

Güçlü bir özdisiplininiz olmalı.

Keskin bir mizah anlayışınızın olması da ayrıca çok işinize yarar.

Alçakgönüllü olmalısınız. Yazdıklarını muhteşem bulanların başı belada demektir.

Roald Dahl kitaplarına ressam Quentin Blake hayat verdi

Roald Dahl ile Quentin Blake, sözcüklerle resimlerin mükemmel uyumunu temsil ediyorlardı. Birlikte çalışmaya 1976’da başladılar ve Dahl’ın ölümüne kadar devam ettiler. Blake başlarda bu kadar ünlü bir yazarla işbirliği yapma konusunda tedirgindi, ancak “Koca Sevimli Dev” için çalışırken, sıkı dost oldular.

Blake, ilk taslağı eline alana kadar, resimleyeceği öykü hakkında hiçbir şey bilmezdi. “Bununla çok eğleneceksin” ya da “Bu öykü sana biraz sorun çıkaracak” derdi Dahl. Blake bir sürü eskiz yapar ve fikrini almak için onları Dahl’ın oturduğu “Çingene Evi”ne götürürdü.

Gülenay Börekçi