Wittgenstein’ın Metresi: 54 kez reddedilen başyapıt

Kısa ve öz anlatayım: David Foster Wallace’ın “Amerikan edebiyatında bundan büyük roman yazılmadı” dediği “Wittgenstein’ın Metresi”, Jaguar Yayınları’nın mücevherlerinden biri ve tarafınızdan okunmayı bekliyor.

Jaguar Yayınları’ndan yeni bir şahanelik

Wittgenstein’ın Metresi

Jaguar Yayınları’ndan çıkan “Wittgenstein’ın Metresi”, David Markson’ın leziz mi leziz deneysel eseri. Biraz Samuel Beckett biraz da Wittgenstein’ı andıran bir üslupla yazılmış romanda anlatıcı bir kadın. Yeryüzünde yaşayan tek insan olduğuna inanıyor, okur olarak biz de zaten ondan başka bir karakteri tanıma fırsatımız olmuyor.

Adının Kate olduğunu öğrendiğimiz bu kadın tüm roman roman boyunca ‘ipe sapa gelmez düşüncelere’ dalıyor ve başka çaresi yokmuş, susarsa yok olacakmış gibi daldan dala atlayarak konuşup duruyor. Lakin Kate’den başkasının olmadığı yahut bize görünmediği bu ıssız dünya, o kadar da ıssız değil aslında: Vincent van Gogh, Ludwig Wittgenstein, William Shakespeare, Johannes Brahms, Willem de Kooning gibi filozoflar, yazarlar, ressamlar ve müzisyenlerden hatta Kate’in kendine benzettiği Truvalı Helen gibi hayali karakterlerden oluşan kalabalık bir nüfusa sahip.

Kate konuşurken onların eserlerinden ziyade hayatlarına gönderme yapıyor, bu bakımdan bolca dedikodu içeren şık monologlara şahit oluyoruz. Bu dedikoduların ve yaşantıların bizi götürdüğü yer hep yalnızlık, dil ve hafıza ilişkisine dair bazen zihin açıcı bazen de tam Markson’un amaçladığı gibi yanıltıcı saptamalar… Güvenerek mi haz almak için mi okuyacağınız size kalmış…

İlginç bir ayrıntı da şu: Yayıncılar David Markson’un kitabını tam 54 kez reddedilmiş. Bu alanda bir rekoru olduğu bile söylenebilir. Üstelik reddeden herkes romanın ne kadar büyük ve önemli olduğunu anlatan mektuplarla yapmış bunu. Bizim ülkemizde de epey taraftar bulan şu berbat ‘Okur bundan bir şey anlamaz’ yanılgısı… Şahsen bunu, esas yayıncıların bazı kitaplardan hiçbir şey anlamayışına yoruyorum.

Sonuçta kitap hakkında yayınlandıktan sonra yapılan yorumlara bakarsanız bile ne demek istediğimi anlarsınız. Birkaç yıl önce ölen David Foster Wallace, “Amerikan edebiyatında ‘Wittgenstein’ın Metresi’nden büyük bir roman yazılmadı” demiş, eleştirmen Steven Moore ise “Bu kitabın olmadığı bir dünyaya artık alışamam” yorumunu yapmış. Bundan sonrasında karar, okurun.