Tolga Meriç: “Hilesiz bir erkek; TEHLİKELİ İLİŞKİLER’in Valmont’u”

Egoist Okur’un “En seksi roman kahramanı hangisi?” sorusuna cevaplar gelmeye devam ediyor… Topladığı tepkilere de iyi tarafından bakmak gerektiğine inanıyorum. Pornografik bir dil kullanarak güya edebiyatçıları ama aslında edebiyatı aşağılamayı ve küçük düşürmeyi deneyen büyümemiş ergen zihniyetli bir internet sitesi bile yayın hayatında ilk kez “siyaseten doğrucu” bir dil kullanarak eleştirdi bizi. Eh, eğleniyorlarsa sorun yok. Ama  önce dönüp önceki yazılarına bir göz atsalar… Şimdiye kadar yazdıklarını unutup feminist ve ahlakçı kesilmelerinin sebebi doğrusu benim için merak konusu.

Başa dönersek; Egoist Okur yazarlarından Tolga Meriç’in soruya cevabı Valmont oldu.

John Malkovich’in, beyazperdede içgüdüleriyle yaşayan yaban hayvanlarının devinimlerini çalarak, olağanüstü bir şekilde canlandırdığı Vicomte de Valmont, Choderlos de Laclos’un Tehlikeli İlişkiler romanının erkek karakteri. Artık birbirine rakip hale gelmiş iki eski âşığın, Vicomte de Valmont ile Marquise de Merteuille’ün, çevrelerindeki insanları küçük düşürmek için seksi silah olarak kullanarak oynadıkları oyunları mektuplarla anlattıkları bu roman Fransız İhtilali’nin hemen öncesinde geçiyor. Kimileri Fransız aristokrasisinin çarpık yaşantısını eleştirdiğini söylese de bana göre ezeli kadın erkek savaşına dair bir roman bu. Oyun dediysem, aslında eğlenmiyorlar. Çünkü herkes bilir; insan ilişkileri söz konusu olduğunda tek taraflı oynanan oyunlar, kimseye ilgi çekici gelmez. Okur hariç!

Choderlos de Laclos’un şahsi hikayesi de enteresan: Marquis de Sade’la aynı yazınsal kandan geldiği düşünülen ve yazdıkları “müstehcen” olarak nitelenen Laclos, aslında askermiş. Yazarlıksa onun için başlangıçta amatör bir uğraş, bir meşgaleymiş. Askeri kamplarda, savaş dönemlerinde çadırda falan yazarmış. Ama sonra işler değişmiş. Tehlikeli İlişkiler’i yaratırken epey büyük bir şey hedeflemiş; o öldükten sonra da varlığını sürdürecek sıradanın ötesinde, gürültülü bir kitap yazmak… Başardığı kesin. Hem de nasıl!

Tolga’nın enteresan bir yorumu var: “Aynı yazarın elinden çıkmalarına ve yine aynı romanda müthiş bir ikili oluşturmalarına karşın neden Marquise de Merteuille’ü en seksi roman kahramanı seçmediğimi ben de sordum kendime. Herhalde bunun tek bir yanıtı var: Çünkü Vicomte de Valmont aynı zamanda iyidir de. Erkekliğinin inandırıcılığı, cömertliği ve büyüklüğü, şeytaniliği kadar, onun erkeksi iyiliğiyle de tamamlanıp kusursuzlaşmıştır.”

Alın size, “hileli” siyaseten doğrucuların kurmayı beceremeyecekleri bir cümle.

Gülenay Börekçi

Tolga Meriç

‘Erkekliğinin inandırıcılığı, cömertliği ve büyüklüğü; şeytaniliği kadar erkeksi iyiliğiyle de tamamlanıp kusursuzlaşmıştır’

Okuduğum, tanıdığım ve bir daha hiç unutamadığım en seksi roman kahramanı “Tehlikeli İlişkiler”in Vicomte de Valmont’u. Erkekliğini tek bir satırda bile esirgemez. Erkekliğinden bir kere bile yılmaz. Erkeklik denen şeyin gerçekten de var olabileceğini düşündürtür okuyana. Çünkü erkekliğini okura cömertçe ve erkekçe sunarken hilesizdir. Valmont hayranlık uyandırır ama bunu kendine hayranlık duyarak yaratacağını sanma hatasına düşmez. Örneğin, Salinger’ın ergeninin kendi ergenliğini kendi gözünde aşk nesnesine çevirmesi gibi falsoları yoktur. Kendini kendi erkekliğine duyduğu hayranlıkla kadınlaştırıp kuşku uyandırmaz.

Vicomte de Valmont’nun seksapeline bakarken, onun okurun yaşını unutturan bir yanı olduğuna da değinmeliyim. Romanı okurken yaşınız ondan büyük olsa bile onu denginiz görme ve ona kapılma olasılığınız oldukça yüksektir. Erkeklik söz konusuyken yanlış anlaşılabileceğini ya da tepki uyandırabileceğini bilmem karşın açıkça söylemek istediğim şey, Vicomte de Valmont’nun okurdan “üstün” olduğu ve seksapelinin biraz da bu yanından kalkındığıdır.

Aynı yazarın elinden çıkmalarına ve yine aynı romanda müthiş bir ikili oluşturmalarına karşın neden Marquis de Merteuille’ü en seksi roman kahramanı seçmediğimi ben de sordum kendime. Herhalde bunun tek bir yanıtı var: Çünkü Vicomte de Valmont aynı zamanda iyidir de. Erkekliğinin inandırıcılığı, cömertliği ve büyüklüğü, şeytaniliği kadar, onun erkeksi iyiliğiyle de tamamlanıp kusursuzlaşmıştır.