Ursula K. Le Guin: “Bu yaşımda, yapmadığım hiçbir şey beni utandıramaz”

Kütüphanesine gizlice süzüldüğümüz yazarlardan biri de “Mülksüzler”, “Yerdeniz Büyücüsü”, “Aya Tırmanmak”, “Lavinia” ve “Dünyaya Orman Denir” adlı kitapların yaratıcısı Ursula K. Le Guin oldu. Onun Neil Gaiman gibi okuma gözlüğü kullanıp kullanmadığını bilemiyorum ama bu röportajıyla kitap kulüplerine karşı önyargılarımı yerle bir ettiğine şüphe yok. Meğer Ursula’mız da amatör bir kitap kulübüne üyeymiş ve her hafta hevesli okurlarla buluşup edebiyat sohbetleri yapıyormuş.

Bazı yazarların onca şan şöhrete rağmen hâlâ kitapları ilk keşfettikleri günlerdeki okur masumiyetlerini korumaları sizce de çok güzel değil mi?

Genç Ursula K. Le Guin, Ged’i yaratırken kimden ilham aldı?

Ursula K. Le Guin: “Bu yaşımda, yapmadığım hiçbir şey beni utandıramaz”

Gelmiş geçmiş en favori romancınız hangisi?

Favori romancım elimdeki kitaba göre değişiyor. Jane Austen okurken, Austen oluyor; Lev Tolstoy’a geçtiğimde Tolstoy… Elimde şu ünlü çocuk romanı “Siyah İnci” varsa, Anna Sewell; “Mağara” varsa, Saramago…

Günümüzün en iyi romancıları, eleştirmenleri, gazetecileri, şairleri kimler sizce?

Bu soruyu hiç sevmiyorum, çünkü edebiyatı bir yarış gibi algılamamıza yol açıyor. Şuna karşı bu, ona karşı şu… Yok, hayır, ben almayayım. Elbette kendime göre tercihlerim, favorilerim var ama onları listelemeye kalkışmıyodrum.

Okumayı sevdiğiniz yahut titizlikle uzak durduğunuz türler hangileri?

Çoğunlukla roman okuyorum, tür ayırt etmeden. Bir de şiir… Ve her tür kurgu dışı eser, özellikle biyografiler, bilimsel eserler ve tarih kitapları… Kızılderilililer hakkında yazılanlar ya da Darwin üzerine okumayı da seviyorum. Ah, bana herhangi bir kitap verin, yeterince ilginçse sonuna kadar okurum. Uzak durduklarım? Hmmm, şehirli orta sınıftan insanların hayatlarında ters giden olayları okumayı sevmiyorum. Eh, bu durumda yeni roman bulmakta zor oluyor tabii. (Gülüyor.)

Fantastik edebiyatın en iyileri kimler?

Aman yarabbim, işte gene berbat sorular… Brrr! En sevdiğim fantastik romanları söyleyeyim bari. Yeni başlayanlar için: “Alice Harikalar Diyarında”, “Orman Kitabı”, “Gormenghast” üçlemesi, “Yüzüklerin Efendisi ve T. H. White imzalı “The Sword in the Stone”…

Favori bilim kurgu romanlarınız?

Philip K. Dick’in “The Man in the High Castle”ı, Arnason’un “Ring of Swords”u, McIntyre’ın “Dreamsnake”i… Miéville’in “Embassytown”ı…

Kütüphanenizde bizi şaşırtacak hangi kitaplar var sizce?

Bilmem ki! Patrick O’Brian’ın “Aubrey-Maturin” romanlarını görmek size şoke eder miydi?

Bir kitap kulübüne üye olsanız…

Ama üyeyim zaten. Bizim kulüp, yeni ya da eski her tür romanı okuyup onlar üzerine konuşmayı seven bir grup zeki insandan oluşuyor. Kitaplarımı okudukları ay beni davet etmişlerdi. Tartışmalarını dinledikten sonra ben de gruba katılmak istedim.

Çocukken nasıl bir okurdunuz?

Elime ne geçerse okurdum, hiç durmamacasına… Evimiz kitaplarla, oturduğumuz kasaba kütüphanelerle doluydu. Mutluluktan ölebilirdim!

Sizi okumaya zorladıkları kitaplar oldu mu?

1970’lerin feminist kitaplarını hiç okuyamadım ama açıkçası kimse de beni buna zorlamadı.

Sizi siz yapan kitap var mı?

Bu soruyu cevaplamayı reddediyorum.

ABD Başkanı’na okuması için ne önerirdiniz?

Beyaz Saray’ın kargaşasından biraz olsun uzaklaşsın diye, Jane Austen’dan “Mansfield Park”.

Bir yemek daveti veriyorsunuz… Hangi üç yazarı çağırırdınız?

Sadece Grace Paley ile Bob Nichol’ı çağıramaz mıyım?

Size düş kırıklığına uğratan, aşırı övülmüş veya çok çok kötü kitaplar hangileri? Yarıda bıraktıklarınız…

Ohooo, öyle çok kitabı yarım bırakıyorum ki. Her gün bir sürü şey yolluyorlar, çoğunlukla da editör içine bir not iliştirmiş oluyor; “Falanca yazar bu kitapla kurmacayı yeniden icat etti” ya da “Daha önce yazılmış bütün kitapları unutun, hepsi bunun gölgesinde kalacak” gibisinden şeyler… Böyle notlar beklentilerimi yükseltiyor ve bir şans veriyorum ama çoğunu bitiremiyorum bile. İtiraf edeyim, bazen de aradan Kij Johnson ya da Helen Phillips gibi bir yazar çıkıyor ve hayat benim için bir anda güzelleşiyor.

Kendi kitaplarınız içinde en sevdiğiniz hangisi?

En sevdiğim yok ama bazılarının bir parça ihmal edildiğini düşündüğüm için onlara daha şefkatle yaklaşıyorum. “Sesler” ve Lavinia” onlardan.

Tekrar tekrar okumaktan bıkmadığınız kitaplar hangileri?

İnsafsızca göz ardı ettiğimiz şiir kitapları. Başlangıç için Housman, Shelley, Yeats, Hardy, Brontë, Rilke…

Okumadığınız için utandığınız bir kitap var mı?

Benim yaşımda, yapmadığım hiçbir şey beni utandıramaz. Belki sadece eskiden, çok uzun zaman önce yaptığım şeylerin bazılarından utanabilirim.

via New York Times