İhanetin terimi: Öp ve Anlat
1970’lerde glam rock’ın gaza getirdiği heyecanlı eleştirmenlerin, şarkı sözlerini edebiyat saydığı Bryan Ferry “Kiss & Tell” adlı şarkısını kimin için yazmıştı, kimin için köprüleri yakıp “öp ve anlat” demişti? Peki 21. yüzyılın çeşit bolluğundan başları dönmüş “cool” eleştirmenlerinin, kitaplarını pop müziğin yazıdaki karşılığı saydıkları Alain de Botton’un aynı adlı romanı? O kimin için yazılmıştı? Henry […]
Read Moreİnsanlığın en mahrem anlarının tarihi
Geçen hafta Kalben’in evine habersiz girildi, köşe bucak kurcalandı, birileri hiç hakları olmadığı halde o evde gördüklerini filme çekip utanmadan yaydı ya, aklıma çok eski bir yazım geldi. Yeniden yayımlamanın zamanıydı belki de. Georges Duby ve Philippe Aries’in hazırladığı beş ciltlik ve 800 sayfalık Özel Hayatın Tarihi’ne, bize savaşların, antlaşmaların, ülkelerin tarihini değil, şahsa mahsus […]
Read MoreBüyük soru: Sonsuz gece mi, bir anlık haz mı?
Geçenlerde Zeynep Uysal ile Murat Gülsoy’un Eksik Mecaz podcastini dinliyordum. İkinci bölümde sanırım, Zeynep Uysal’ın Goethe’nin Faust’undan seçtiği bir alıntıya öldüm. “Dur geçme öyle güzelsin ki diyecek olursam o âna, vur beni istersen zincirlere, hazırım o zaman yok olmaya, o zaman çalsın ölüm çanları, o zaman tamamlanır görevin, saat durabilir, yelkovan düşebilir, vaktim gelmiştir.” Her neyse o […]
Read MoreHikâyeli hayatlar
Yapıtlarından önce biyografisi yayınlanan Gertrude Stein… Trajik değil umut veren ayrıntılara bakmayı tercih eden “hikâyeci” Dave Grohl… Erken Ölmüş Romantiklerin Gölgesinde, Tezer Özlü ile buluşma… Caravaggio’nun hayatını ve ölümünü perdeleyen o büyük sır… ve diğerleri. Birkaç hikâyeli hayata göz atmaya ne dersiniz? Tezer Özlü: Canlı, dişi, toynaklı bir yazar Ressamın İsyanı Gertrude Stein’den Dave Grohl’a, Tezer Özlü’den […]
Read More“Aktör tuhaf bir hayvan, adeta bir bukalemundur”
1924 doğumlu İtalyan aktör Marcello Mastroianni bazı çok önemli filmlerinden oluşan şahane bir seçkiyle Kadıköy Sinematek Sinema Evi’ne konuk olmuştu. Ben sonuna yetişebildim. O esnada aktörün çeşitli röportajlarından yaptığım bir derlemeyi bulunca da yayınlayayım dedim. Marcello Bey’in neden çok özel bir ruh olduğu aşağıda söylediklerinden bile belli… Programın tamamı için buraya bakınız “Kendi mafyasını kuran” harikulade bir yönetmen: […]
Read MoreFilistin mücadelesinin dev poster arşivi
Filistin mücadelesine 1970’lerden beri destek veren Amerikalı küratör Dan Walsh’un göz kamaştıran projesinden söz edeceğim bu yazıda: Filistin Poster Projesi muhteşem bir arşiv aynı zamanda. Edgar Hilsenrath: ‘Kapılarını açmayan cennetin canı cehenneme!’ Filistin mücadelesinin devasa poster arşivi “Filistin poster sanatı, 20. yüzyıldan 21. yüzyıla geçiş yapan tek siyasi sanat türüdür,” diyen Walsh, Filistin meselesini konu eden posterleri […]
Read MoreMizah duygusunu yitiren bir dünyada Milan Kundera
Bir yazar düşünün; daha 40 yaşına gelmeden Nazilerin, ülkesini işgal ettiğine, aynı toprakların birkaç yıl sonra Stalinizme teslim olduğuna, Prag Baharı’yla gelen özgürleşmeye ve ardından bastıran yoğun Sovyet zorbalığına şahit olsun, dahası bunların hepsini romanlarında anlatsın… Kundera’nın ruh ve beden, hafıza ve unutuş, çıplaklık ve hazımsızlık, uçma arzusu ve zemini terk edememe, aşkın siyaseti ve […]
Read MoreÁgota Kristóf’tan bir yazma dersi
Can Yayınları, Ágota Kristóf’un kısa otobiyografik anlatısı Okumaz Yazmaz‘ı ve çocukluğundan ilhamla kaleme aldığı öyküleri Önemi Yok‘u basınca ben de Üçleme’den aldığım bu küçük yazma dersini Egoist Okur takipçileriyle paylaşmak istedim… Bence yazmakla ilgili herkesin ilgisini çekecektir. Dilerseniz öncesinde Büyük Defter, Kanıt ve Üçüncü Yalan kitaplarıyla ilgili yazımı da okuyabilirsiniz. Ágota Kristóf’un dilini masallardan ödünç […]
Read MoreÁgota Kristóf’un dilini masallardan ödünç alan üçlemesi
Macar yazar Ágota Kristóf’un savaş ve kıyım, zorbalık ve başkaldırı, aşk ve yalnızlık, arzu ve kaybediş, gerçek ve kurmaca gibi kavramlar üzerine kurduğu ve dilini masallardan ödünç aldığı üçlemeyi, yani Büyük Defter, Kanıt ve Üçüncü Yalan’ı okudunuz mu? Büyük Defter / Kanıt / Üçüncü Yalan Agota Kristof Çeviren: Ayşe İnce Kurşunlu Yapı Kredi Yayınları Kitaplarda […]
Read MoreSimenon’dan Dave Eggers’a 9 yazardan 9 roman
Savaşın silahları, hayatın mektupları… Mikail Şişkin imzalı “Mektupların Romanı”nı gördüğüm an çarpıldım. Kapağın çağrısına uyduğum için pişman değilim. Şu cümlenin de artık hayatımda bir yeri var: “Başından geçenlerin sözcüklerle anlatılabileceği fikrine kapılırsan, başından hiçbir şey geçmemiş demektir.” Buna ve aşağıda tanıttığım diğer romanlara da bir göz atmalısınız. Bir yazarın büyük sorusu Mektupların Romanı Mektupların Romanı, […]
Read MoreBazı büyük yazarların olmayacak acayiplikleri
Öğreniyoruz ki, içlerindeki karanlığı görelim, bilelim diye türlü çeşit oyunlar icat eden büyük edebiyatçıların her şeye rağmen bizden gizledikleri büyük sırları da var. Mesela Dave Eggers’in “Sadece Ona Ait Kalsın İstediği Bazı Şeyler Vardı” adlı kısa öyküsü, bomboş beş sayfadan oluşuyordu, dolayısıyla Eggers’ın sadece ona ait kalsın istediği sırlarının mahiyetini öğrenemedik. Bana inanmıyorsanız öykü kitabı […]
Read MoreAndersen: “Ölü görünüyor olabilirim ama sadece uyuyorum”
Andersen’e “Danimarka’nın Shakespeare’i” diyorlar. Kendisi neredeyse her çocuğun ve yetişkinin bildiği harikulade masalların yaratıcısıy. Peki ama gerçekte kim? Ve acaba ben onu neden bu kadar çok seviyorum? Karen Blixen’in rüyası: “Şimdi ne yapsak da bir parça eğlensek?” Ursula K. Le Guin: “Gölgesiyle karşılaşıp onu kabul edemeyen kişi, kayıp bir ruhtur” Seçme Masallar Andersen’i bu çok hüzünlü bakan […]
Read Moreİskenderiye Dörtlüsü: Roman formunda upuzun bir şiir
Lawrence Durrell’ın başyapıtı İskenderiye Dörtlüsü, nihayet yeniden -Ülker İnce’nin şahane çevirisiyle- yayımlandı. Justine, Balthazar, Mountolive, Clea başlıklı romanlardan oluşan Dörtlü’yü yeniden okumanın tam zamanı. Ülker İnce: “Çeviri çevirmenin metnidir; o üretmiştir…” Justine’i almak için İskenderiye Dörtlüsü’nün yazarı Lawrence Durrell (1912-1990) İskenderiye Dörtlüsü: Roman formunda upuzun bir şiir – Peki bu ne kadar sürecek, bu aşk? […]
Read MoreFüruzan: “Aşksız hayat boşa yaşanmıştır!”
“Hayatta incelikli dikkatler geliştirmemiz için gerekli olan şeyler bozuluyor… Kabalık gündelik bir alışkanlık durumuna geçti. Çevremizi saran her şeyin kirletilmesi bu hoyratlıkla besleniyor.” Türk edebiyatının en büyük isimlerinden biri ama 1999’dan beri yeni bir kitabı yayımlanmadı. Hayatını, yazarlığını, film yönetmenliğini, aşklarını, kederli ya da sevinçli anlarını anlattığı Füruzan Diye Bir Öykü hariç. Pek ender olarak […]
Read More